Toerisme Vlaanderen heeft duurzaamheid geïntegreerd in hun visie “Reizen naar morgen”. Een belangrijke vraag is hoe dergelijke vooruitstrevende visie in de praktijk wordt gebracht. Zoals eerder vermeld, sluit de Vlaamse visie nauw aan bij het duurzaamheidsmodel van “Global Sustainabale Tourisme Council” (GSTC). Dat wordt algemeen beschouwd als de standaard in de toeristische sector. Dat wordt dus de basis voor onze vergelijking toeristische duurzame labels.
Structuur van het GSTC-Label
- Vier thema’s: Duurzaamheidsmanagement, Lokale gemeenschap, Erfgoed en Milieu.
- Elke thema is opgedeeld in verschillende criteria.
- Deze criteria zijn verder onderverdeeld in meetbare indicatoren.
Studie en Vergelijking van Labels
We hebben verschillende labels geanalyseerd op:
- Volledigheid: Vergelijking van de criteria en indicatoren van de labels werden vergeleken met de GSTC standaard
- Proces: Een korte analyse van de processen om de labels te verkrijgen.
Onderzochte Labels
- Sustonica: Een nieuw internationaal label uit Spanje, gericht op “Short Term Rental” zoals vakantiehuizen en -appartementen, met licht verschillende standaarden voor beide categorieën.
- Green Key Vlaanderen: Onderdeel van het wereldwijde Green Key-label, aangepast aan lokale realiteiten en wetgeving. Het richt zich op logies, restaurants en vergaderfaciliteiten en is het meest gebruikte label in Vlaanderen.
- EU-Ecolabel: Een Europees label, bekend voor diverse producten. In Vlaanderen zijn er relatief weinig horecazaken met dit label.
- Somturism: Geen label, maar een benadering om horeca-uitbaters bewust te maken van duurzaam toerisme en samen verbetertrajecten op te stellen.
Volledigheidsanalyse
We hebben een mapping gemaakt tussen de indicatoren van elk label en die van de GSTC, wat een interessant beeld opleverde.
Resultaten
Green Key scoort het hoogst in volledigheid, met bijna 60% van alle criteria en ongeveer 35% van alle indicatoren.
- Somturism benadert Green Key qua criteria, maar scoort lager op indicatoren door hun minder gedetailleerde aanpak.
- Sustonica scoort opmerkelijk laag, met minder dan de helft van de prestaties van Green Key.
Analyse per thema
- SomTurisme heeft de meest evenwichtige benadering, met bijzondere aandacht voor lokale gemeenschappen.
- Green Key en EU Ecolabel focussen vooral op management en milieu, met geen aandacht voor cultureel erfgoed.
- Sustonica en SomTurisme besteden meer aandacht aan erfgoed.
Noteer wel dat ook de GSTC criteria zelf eerder gericht zijn naar management en milieu. Het aantal indicatoren voor milieu, management, lokale gemeenschappen en erfgoed is 73, 48, 32, 14 respectievelijk.
Het aantal indicatoren per thema geeft dan weer een ander inzicht:
Ook hier springt Green Key eruit. Hun detailgraad ligt vooral voor milieu en management stukken hoger dan de rest.
Toch valt zelfs bij hen op dat maar 50% van alle indicatoren gemeten worden. Of omgekeerd bekeken: van alle GSTC indicatoren over alle thema’s heen komen er 65% niet voor in Green Key, nochtans het meest uitgebreide label van de hierboven onderzochte labels.
Procesanalyse
De 4 verschillende modellen hebben hun model verschillend geïmplementeerd.
Sustonica:
- Zij gebruiken een on-line audit model. Er komt niemand ter plaatse, maar via geijkte formulieren en goedgekeurde processen kunnen ze toch tot een goede en vlotte certificering komen. Dat maakt dat ze vlot kunnen werken en snel een certificaat uitreiken.
- Er zijn geen verplichte criteria. Je kan al een certificaat krijgen als je aan minimum 20% van de criteria voldoet. Daar stellen we ons serieuze vragen over, zeker gezien het label al maar een zeer beperkte dekking heeft.
- Bij elke jaarlijkse controle wordt er wel een verbetering verwacht.
SomTurisme:
- Deelt helemaal geen certificaat uit. Zij helpen vooral de betrokkenen om beter te doen door coaching en opleidingsprogramma’s. Ze werken dan ook meer beschrijvend en minder cijfermatig.
Green Key:
- Deze organisatie gebruikt een vrij uitgebreide set van criteria. Daarvan zijn sommige verplicht en andere optioneel. Het één en het ander is ook afhankelijk van de soort uitbating (grootte, met of zonder personeel, soort logies). Om een certificaat te behalen moet je alle verplichte criteria behalen en een minimum aantal van de optionele.
- Er is een initiële audit voorzien in het eerste jaar en dan een vervolgaudit in het tweede jaar. Vanaf dan is het driejaarlijks. Ook hier wordt verwacht dat er een verbetering is bij elke audit.
EU Ecolabel:
- Dit label werkt tamelijk gelijkaardig aan Green Key. Dus ook met verplichte en optionele criteria. Grote verschil is dat er een initiële audit komt, maar nadien verloopt alles online.
Noteer: geen enkel van deze labels kent een level toe aan het label. Het is dus telkens een alles of niets label. Uitbaters die voorop lopen in duurzaamheid krijgen daardoor minder kans om in het oog te springen.
Kosten
Green Key is het duurste, EU Ecolabel het goedkoopste voor langdurige certificering, en Sustonica heeft de laagste instapkosten.
Conclusie
Green Key is momenteel het meest volledige label, maar vertoont significante hiaten in criteria en is relatief duur voor kleinschalige logies. Dat laatste lijkt één van de redenen te zijn waarom er nog zo weinig horeca zaken dergelijk label hebben.
Dit biedt kansen voor Toerisme Vlaanderen of andere organisaties om in te springen en de duurzaamheid in de toeristische sector verder te bevorderen.
