Over duurzaam toerisme is al veel gezegd en geschreven. En toch is er nog heel veel werk aan de winkel. Want buiten de heel aantoonbare effecten zit ook veel verborgen impact aan het toerisme. Ooit al gehoord van scope 4 emissies ?
Broeikasgasemissies worden opgesplitst in 4 verschillende toepassingsgebieden (scopes).
Scope 1
De directe CO2-uitstoot, veroorzaakt door eigen uitstootbronnen binnen de organisatie. Het betreft dan de uitstoot door eigen gebouw-, vervoer- en productie-gerelateerde activiteiten. Denk hierbij aan brandstofverbruik binnen de organisatie (gas, kolen, olie, hout, …) maar ook aan koelvloeistoffen / koudemiddelen gebruikt in airco’s en koelinstallaties.
Scope 2
Deze omvat de indirecte uitstoot van CO2. Het zijn emissies die ontstaan door de opwekking van elektriciteit, warmte, koeling of stoom in installaties die niet tot de eigen onderneming behoren, doch die er wel door worden gebruikt. Denk daarbij aan: elektriciteit en warmtenetten.
Scope 3
Dit zijn emissies die ontstaan als gevolg van de activiteiten van de organisatie maar die voortkomen uit bronnen die geen eigendom van de organisatie zijn en ook niet beheerd worden door de organisatie. Het betreft dan uitstoot waarop de organisatie geen directe invloed kan uitoefenen.
Voorbeelden:
- transport of productie dat is uitbesteed
- (zakelijk) vliegtuigverkeer
- zakelijk verkeer en woon-werkverkeer
- productie of verbruik van grondstoffen / halffabricaten / afgewerkte goederen
Scope 4
Scope 4 verwijst naar emissiereducties die plaatsvinden buiten de levenscyclus of waardeketen van een product, maar als gevolg van het gebruik van dat product of die dienst. Voorbeelden van producten (zowel goederen als diensten) waarbij emissies worden vermeden, zijn onder andere wasmiddelen voor lage temperaturen, brandstofbesparende banden, energiezuinige kogellagers en teleconferentiediensten. Andere termen die worden gebruikt om Scope 4 te beschrijven, zijn “vermeden emissies,” “klimaatpositief” en “netto positieve boekhouding.”
Het is echter belangrijk op te merken dat Scope 4 nog niet gedetailleerd is gedefinieerd. Het lijkt enigszins vreemd om alleen maar emissiereducties in aanmerking te nemen. In sommige gevallen kan een product of dienst juist leiden tot meer emissies. Neem bijvoorbeeld televisieprogramma’s van onze openbare omroep VRT, zoals “Down The Road.” Een van de vorige seizoenen van dit programma ging over een reis naar Canada. De sponsor (Connections) creëerde een bijbehorend product, genaamd “Down The Road Special,” dat gretig werd gekocht. Met andere woorden, het VRT-programma moedigde mensen aan om naar Canada te reizen, wat resulteerde in aanzienlijke meer-uitstoot.
Het optimaliseren van emissies in Scope 1, 2 en 3 tijdens de productie van het televisieprogramma zal waarschijnlijk veel minder opleveren dan de extra emissies die indirect worden veroorzaakt door die reizen.
Stel je nu voor dat het programma in plaats daarvan een avontuurlijke treinreis naar een Europees land had beleefd. Dan zou treinreizen worden gepromoot en zou er wel degelijk een positief effect zijn op het verminderen van emissies.
Hoe zit dat in de toerisme sector ?
Zoals reeds vermeld in ons vorig artikel is de impact van transport het grootst, veel meer dan het verblijf in een B&B, hotel, vakantiehuis …
Met het Green-Key certificaat is er dan ook nog heel weinig bereikt.
Stel een Europese green-key gecertificeerde vakantiewoning die focust op Noord-Amerikaanse klanten en vergelijk dat met een niet gecertificeerde B&B in het midden van een klein dorp die focust op slow travel. Scope 1, 2 en 3 zijn hoogst waarschijnlijk beter in het eerste geval. Maar als we scope 4 toevoegen is de B&B vele malen ecologischer.
Scope 4 is met andere woorden heel belangrijk in de toeristische sector. Alles wat we aanbieden of promoten heeft een grotere of kleinere, een positievere of een negatievere impact op het milieu, de buurt en het erfgoed.
Als logiesuitbater is dat heel belangrijk. Voor destination management waarschijnlijk nog veel belangrijker.
Enkele voorbeelden: Wat heeft de grootste scope 4 impact ?
– Een logies dat ritten met klassieke Vespa’s promoot, of eentje die elektrische scooters promoot ?
– Een logies dat focust op fast tourism of eentje die focust op slow tourism ?
– Een stad die cruises promoot of een die overnachtingstoerisme promoot ?
Scope 4 in Toerisme: Verborgen Impact
Zoals eerder vermeld, heeft transport de grootste impact op het milieu, veel meer dan het verblijf in accommodaties zoals B&B’s, hotels of vakantiehuizen. Hoewel het Green Key-certificaat enige vooruitgang vertegenwoordigt, blijft er nog veel te doen.
Laten we eens twee scenario’s vergelijken: een Green Key-gecertificeerde vakantiewoning die zich richt op Noord-Amerikaanse klanten en een niet-gecertificeerde B&B in een klein dorp die zich toelegt op slow travel. Op het eerste gezicht lijken Scope 1, 2 en 3 (directe en indirecte emissies) gunstiger voor de vakantiewoning. Maar als we Scope 4 toevoegen, wordt het plaatje anders. De B&B blijkt ecologischer te zijn, zelfs zonder certificering.
Waarom is Scope 4 zo belangrijk in de toeristische sector?
Elk aspect van wat we aanbieden of promoten heeft een impact op het milieu, de lokale gemeenschap en het erfgoed. Als logiesuitbater is het begrijpen van deze impact cruciaal. Voor destination management is het zelfs nog belangrijker. Laten we eens naar enkele voorbeelden kijken:
1. Vespa’s versus Elektrische Scooters:
– Een logies dat ritten met klassieke Vespa’s promoot, genereert waarschijnlijk meer uitstoot dan een logies dat elektrische scooters aanbeveelt. De keuze voor duurzamere vervoersmiddelen heeft een directe impact op Scope 4.
2. Fast Tourism versus Slow Tourism:
– Een logies dat zich richt op fast tourism (snel reizen, veel locaties in korte tijd) kan meer negatieve gevolgen hebben dan een logies dat slow tourism (rustig reizen, diepgaande ervaringen) bevordert. Denk aan de CO2-uitstoot van frequente vluchten versus langzamere treinreizen.
3. Cruises versus Overnachtingstoerisme:
– Een stad die cruises promoot, kan een aanzienlijke Scope 4-impact hebben vanwege de grote schepen en de bijbehorende emissies. Daarentegen kan een stad die overnachtingstoerisme stimuleert, een positievere invloed hebben op het milieu en de lokale economie.
Kortom, Scope 4 is een essentieel aspect om rekening mee te houden bij het bevorderen van duurzaam toerisme.
Er zijn enkele mooie voorbeelden die inderdaad een positieve impact teweeg brengen:
1. Vrienden op de fiets is een logiesnetwerk gericht op fietsvakanties en dus slow travel.
2. Ook het netwerk van Welcome to my garden heeft een dergelijke regel:
Welcome To My Garden respecteert het milieu en is alleen bedoeld voor trage reizigers. Hierdoor kun je de kampeerplekken enkel te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer bereiken.Het is verboden om er te komen met een auto. Je mag naar het begin van je wandel- of fietspad rijden – zolang je maar niet met de auto naar de kampeerplekken komt.
Wat doe jij om je scope 4 impact te verkleinen ?
