Of hoe we onszelf langzaam laten koken…
Dit jaar, in 2023, werd een opzienbarende studie gepubliceerd door het Joint Research Centre van de Europese Commissie. De Engelstalige versie van het rapport vind je hier.
Het meest opvallende aan de bevindingen is dat, ongeacht het IPCC-scenario dat werkelijkheid wordt, er een toename in het toerisme wordt verwacht. Nog verbijsterender is dat hoe meer de planeet opwarmt, hoe positiever de impact lijkt te zijn. De laatste paragraaf van het rapport bevat de volgende verbijsterende uitspraak: “De algehele verwachte impact op de vraag naar Europees toerisme wordt als positief beschouwd, met een verwachte stijging van 1,58% bij het meest extreme opwarmingscenario…” Dit verwijst naar een scenario waarin een angstaanjagende temperatuurstijging van 4 graden wordt voorspeld.
Gelukkig nuanceren de auteurs het zelf. Ze voorzien een verschuiving van toerisme van zuid naar noord, met potentieel negatieve gevolgen voor de huidige zuidelijke toeristische hotspots. Tegelijkertijd suggereert dit een groei van het toerisme in noordelijke gebieden zoals Wales, Nederland, Duitsland en de Scandinavische landen. Maar is dit werkelijk positief? Verminderen we het overtoerisme in het zuiden, of creëren we gewoon nieuwe knelpunten elders?
De auteurs bekritiseren ook hun eigen gebruikte methodologie. De Tourism Climate Index (TCI), die gebaseerd is op een handvol weerparameters, blijkt onvoldoende om de volledige complexiteit van toerisme te vatten.
Twijfels …
Maar belangrijker is het gebrek aan nuance over de impact van al die scenario’s. Of beter gezegd: het zijn veronderstellingen (klimaatveranderingen en hun impact voor toerisme) op veronderstellingen (klimaatveranderingen zelf). Wat met de verschillende kantelpunten in deze problematiek? Wat als de ijskappen veel sneller smelten? Wat als de verschillende stromingen in oceanen en luchtlagen stilvallen of omdraaien? Wat als …
Laten we concreet zijn: waar zullen al die extra toeristen in Nederland worden ondergebracht als grote delen van het land waarschijnlijk onder water zullen staan bij een temperatuurstijging van 4 graden?
De studie biedt bovendien geen enkele connectie met bredere trends. Klimaatmigratie is nu al een dringend thema op sociale media, met mensen die zich afvragen waar veilig te wonen in een wereld die zich snel verandert. Hoe zit het met de drinkwatervoorraden in regio’s waar schaarste dreigt? Zullen de lokale bevolkingen bereid zijn hun schaarse bronnen te delen met toeristen? En wat zijn de economische implicaties? Kunnen we blijven vasthouden aan het mantra van onbeperkte groei?
Laten we tot slot een ethische vraag stellen: Is het moreel verantwoord om de groei van de toerisme-industrie te benadrukken terwijl miljoenen mensen mogelijk (zullen) lijden onder de rauwe gevolgen van klimaatverandering?
Klimaatverandering waarschijnlijk toch niet zo goed voor toerisme!
Kortom, het idee dat klimaatverandering een zegen is voor het toerisme lijkt simplistisch en blind voor de grotere context. Zou het niet verstandiger zijn om Europese middelen te investeren in onderzoek en projecten die de toerisme-industrie daadwerkelijk CO2-neutraal kunnen maken, of nog beter, regeneratief? Wat we écht nodig hebben, zijn studies en initiatieven die zich richten op een duurzame toekomst, in plaats van ons te verleiden met dromen van een toeristische boom in een wereld die misschien wel op het punt staat te imploderen.
